Polityka plików 'cookies'

Kobiety w buddyzmie

W klasycznych tekstach buddyjskich znajdziemy nierzadko sprzeczne opinie na temat roli i pozycji kobiet. W bardzo wczesnych tekstach, kobiety przedstawiane były jako źródło wszelkich pokus, którym uleganie oznaczało pozostanie w uwarunkowanej egzystencji. Taki wizerunek kobiety przedstawiany był przez mnichów dla mnichów. Ponieważ rozwój mnichów przebiega głównie poprzez wyrzeczenie, potrzebowali oni takiego wizerunku kobiety, by móc podążać swoją ścieżką. Jednak praktyka ludzi świeckich i joginów przebiega w odmienny sposób i ludzie ci otrzymywali od Buddy zupełnie inne wskazówki i nauki na temat kobiet.

Filozoficzne podstawy nauk Wielkiej Drogi zawarte są w tekstach tzw. Pradżniaparamity czyli „mądrości drugiego brzegu”. Mądrością drugiego brzegu nazywa się poznanie, dzięki któremu przekracza się ocean uwarunkowanej egzystencji i dociera do brzegu, którym jest oświecenie. Ta metafora mądrości drugiego brzegu w ikonografii buddyjskiej przybrała żeńską formę nazywaną Wielką Matką lub Matką Wszystkich Buddów. A zatem buddyzm kojarzy mądrość z pierwiastkiem żeńskim (podobnie starożytni Grecy inteligencję uznawali za żeńską boginię Metis), pierwiastek męski zaś związany jest z aktywnością, która dokonuje się w oparciu o tę mądrość. Owa mądrość w buddyzmie oznacza przede wszystkim wgląd w naturę zjawisk i rozpoznanie ich pustości, dostrzeżenie, że wszystkie zjawiska są ze sobą powiązane i nie istnieją same w sobie. Dzięki takiemu zrozumieniu możliwe jest właściwe działanie, bo tylko wtedy może ono być właściwe, gdy wypływa z wiedzy o tym, jakimi rzeczy są. 
Buddyzm Diamentowej Drogi chętnie odwołuje się do żeńskich form buddów, które nazywane są dakiniami lub po tybetańsku kandro. Słowo kandro oznacza dosłownie „tę, która wędruje w przestrzeni”. Swobodne poruszanie się w przestrzeni symbolizuje najwyższą mądrość, która przenika wszystko, tak jak przestrzeń przenika wszystkie zjawiska. Dostęp do przestrzeni – jej zrozumienie utożsamiane jest z absolutnym poznaniem, które wynika nie z intelektualnych operacji, lecz z bezpośredniego kontaktu (dlatego żeńska mądrość nie wymaga dowodów, lecz jest po prostu stwierdzeniem, jakimi rzeczy są). Rozumiejąc przestrzeń, rozumiemy wszystko, co ona przenika i wszystko, co się w niej pojawia. Ten ideał ucieleśniało wiele buddyjskich mistrzyń w Tybecie, które były dzierżycielkami najwyższych nauk buddyjskich (np. Jeszie Tsogjal, Maczik Labdron).
Właśnie dlatego buddyzm Diamentowej Drogi uznaje, iż jedną z najszybszych metod rozwoju jest postrzeganie kobiet jako dakiń, którymi przecież są na najgłębszym poziomie. Tego rodzaju nauki nie mogły zdobyć wielkiej popularności w systemach patriarchalnych Wschodu, dlatego z początku stanowiły one ofertę dla wąskiej grupy uczniów. Niemniej jednak w otwartych zachodnich społeczeństwach, kultywujących równouprawnienie, jest to pogląd zupełnie naturalny, zwłaszcza jeśli mężczyźni chcą uchodzić za gentelmanów. Europejscy artyści już dawno odkryli, że bez inspiracji kobiecej nie są w stanie wiele zrobić. Właśnie taką rolę przyznają kobiecie najwyższe nauki buddyjskie: inspirująca mądrość, dzięki której męskie działanie może nabrać głębokiego znaczenia. Nawet mnisi Diamentowej Drogi obiektem swych medytacji czynią żeńskie formy buddów.
Oświecenie jest pełnią, połączeniem pierwiastka żeńskiego i męskiego, i samo nie posiada płci – jest jednością oświeconej mądrości i oświeconego działania. Różnica płci istnieje tylko w uwarunkowanej egzystencji. Na tym poziomie z naturalnego bogactwa jednej z płci można było korzystać wtedy, gdy pozwalały na to zewnętrzne okoliczności. Na Wschodzie dość rozpowszechniony był pogląd o niższości kobiety wobec mężczyzny, dlatego nie zawsze miały one szansę na ta taki rozwój, jaki mógł być udziałem mężczyzn. Mistrzowie buddyjscy starali się zmieniać ten fałszywy pogląd, gdy tylko ludzie byli na to dość otwarci. Dzisiaj na Zachodzie sytuacja uległa zmianie dzięki równouprawnieniu płci.

Tematy powiązane:
Buddyzm w społeczeństwie